Hotline:
Tính đến ngày 07/11/2022, Tòa án nhân dân tối cao đã công bố tổng cộng 56 án lệ để áp dụng trong hoạt động xét xử của Tòa án. Riêng trong lĩnh vực hình sự, có tổng cộng 11 án lệ đã được công bố. Bài viết sau đây sẽ tổng hợp án lệ hình sự gồm 11 án lệ sau đây:
Án lệ số 1/2016/AL – Trách nhiệm hình sự của người chủ mưu trong vụ án “Giết người”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 06 tháng 4 năm 2016 và được công bố theo Quyết định số 220/QĐ-CA ngày 06 tháng 4 năm 2016 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
Khái quát nội dung của án lệ:
Trong vụ án có đồng phạm, nếu chứng minh được ý thức chủ quan của người chủ mưu là chỉ thuê người khác gây thương tích cho người bị hại mà không có ý định tước đoạt tính mạng của họ (người chủ mưu chỉ yêu cầu gây thương tích ở chân, tay của người bị hại mà không yêu cầu tấn công vào các phần trọng yếu của cơ thể có khả năng dẫn đến chết người); người thực hành cũng đã thực hiện theo đúng yêu cầu của người chủ mưu; việc nạn nhân bị chết nằm ngoài ý thức chủ quan của người chủ mưu thì người chủ mưu phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Cố ý gây thương tích” với tình tiết định khung là “gây thương tích dẫn đến chết người”.
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 1/2016/AL tại: https://luat90.com/trach-nhiem-hinh-su-cua-nguoi-chu-muu-trong-vu-an-giet-nguoi-an-le-so-01-2016-al/
Án lệ số 17/2018/AL – Tình tiết “Có tính chất côn đồ” trong tội “Giết người” có đồng phạm.
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 17 tháng 10 năm 2018 và được công bố theo Quyết định số 269/QĐ-CA ngày 06 tháng 11 năm 2018 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Trong vụ án có đồng phạm, chỉ vì mâu thuẫn nhỏ trong sinh hoạt, các đồng phạm đã rủ nhau đánh dằn mặt bị hại.
Khi thực hiện tội phạm, người thực hành dùng mã tấu chém liên tiếp vào vùng đầu, mặt, chân, tay của bị hại; việc bị hại không chết là ngoài ý muốn chủ quan của người thực hành.
Người xúi giục không có mặt khi người thực hành thực hiện tội phạm, không biết việc người thực hành sử dụng mã tấu chém vào những vùng trọng yếu trên cơ thể bị hại nhưng đã để mặc cho hậu quả xảy ra.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, người thực hành phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” với tình tiết định khung là “Có tính chất côn đồ”. Người xúi giục bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” nhưng không bị áp dụng tình tiết định khung “Có tính chất côn đồ”.
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 17/2018/AL tại: https://luat90.com/tinh-tiet-co-tinh-chat-con-do-trong-toi-giet-nguoi-co-dong-pham-an-le-so-17-2018-al/
Án lệ số 18/2018/AL – Hành vi giết người đang thi hành công vụ trong tội “Giết người”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 17 tháng 10 năm 2018 và được công bố theo Quyết định số 269/QĐ-CA ngày 06 tháng 11 năm 2018 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Bị cáo bị cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe để xử lý vi phạm nhưng không chấp hành mà điều khiển xe đâm thẳng vào cảnh sát giao thông. Khi cảnh sát giao thông bám vào cọng gương chiếu hậu của xe, bị cáo tiếp tục điều khiển xe chạy với tốc độ cao, bất ngờ đánh lái sát giải phân cách nhằm hất cảnh sát giao thông xuống đường.
Cảnh sát giao thông rơi khỏi xe, va vào giải phân cách cứng giữa đường, bị đa chấn thương.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” với tình tiết định khung là “Giết người đang thi hành công vụ”.
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 18/2018/AL tại: https://luat90.com/hanh-vi-giet-nguoi-dang-thi-hanh-cong-vu-trong-toi-giet-nguoi-an-le-so-18-2018-al/
Án lệ số 19/2018/AL – Xác định giá trị tài sản bị chiếm đoạt trong tội “Tham ô tài sản”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 17 tháng 10 năm 2018 và được công bố theo Quyết định số 269/QĐ-CA ngày 06 tháng 11 năm 2018 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Bị cáo lợi dụng sơ hở trong quản lý của ngân hàng, nhiều lần trực tiếp làm thủ tục rút và chi tiền tiết kiệm từ quỹ của chi nhánh ngân hàng do bị cáo quản lý nhưng thực tế không chi trả cho bất kỳ ai mà bị cáo đã sử dụng số tiền này.
Quá trình điều tra bị cáo đã khắc phục được một phần số tiền mà bị cáo đã chiếm đoạt.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Tham ô tài sản”.
Giá trị tài sản mà bị cáo chiếm đoạt phải xác định là toàn bộ số tiền mà bị cáo đã làm thủ tục rút và chi tiền tiết kiệm khống từ quỹ của chi nhánh ngân hàng (bao gồm cả số tiền bị cáo đã khắc phục trong quá trình điều tra).
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 19/2018/AL tại: https://luat90.com/xac-dinh-gia-tri-tai-san-bi-chiem-doat-trong-toi-tham-o-tai-san-an-le-so-19-2018-al/
Án lệ số 28/2019/AL – Tội “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 22 tháng 8 năm 2019 và được công bố theo Quyết định số 293/QĐ-CA ngày 09 tháng 9 năm 2019 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Bị hại đã thực hiện một chuỗi hành vi trái pháp luật tấn công bị cáo liên tục, kéo dài làm cho bị cáo bị ức chế tâm lý, kích động về tinh thần. Trong trạng thái bị mất khả năng tự chủ, bị cáo dùng dao đâm bị hại nhằm thoát khỏi sự tấn công. Bị cáo không nhận thức hết được tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi mà mình đã thực hiện. Hậu quả dẫn đến bị hại chết.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”.
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 28/2019/AL tại: https://luat90.com/toi-giet-nguoi-trong-trang-thai-tinh-than-bi-kich-dong-manh-an-le-so-28-2019-al/
Án lệ số 29/2019/AL – Tài sản bị chiếm đoạt trong tội “Cướp tài sản”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 22 tháng 8 năm 2019 và được công bố theo Quyết định số 293/QĐ-CA ngày 09 tháng 9 năm 2019 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Bị cáo có hành vi dùng vũ lực tấn công bị hại, làm bị hại lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm mục đích không trả số tiền mà bị cáo có nghĩa vụ phải thanh toán cho bị hại.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Cướp tài sản”.
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 29/2019/AL tại: https://luat90.com/tai-san-bi-chiem-doat-trong-toi-cuop-tai-san-an-le-so-29-2019-al/
Án lệ số 30/2020/AL – Hành vi cố ý điều khiển phương tiện giao thông chèn lên người bị hại sau khi xảy ra tai nạn giao thông
Được Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 05 tháng 02 năm 2020 và được công bố theo Quyết định số 50/QĐ-CA ngày 25 tháng 02 năm 2020 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Sau khi gây ra tai nạn giao thông cho bị hại, bị cáo dừng xe xuống kiểm tra thấy bị hại nằm dưới gầm xe ô tô, không xác định được bị hại còn sống hay đã chết, bị cáo tiếp tục điều khiển xe chèn lên người bị hại. Hậu quả là bị hại chết.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người”.
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 30/2020/AL tại: https://luat90.com/hanh-vi-co-y-dieu-khien-phuong-tien-giao-thong-chen-len-bi-hai-sau-khi-xay-ra-tai-nan-giao-thong-an-le-so-30-2020-al/
Án lệ số 45/2021/AL – Xác định bị cáo phạm tội “Giết người” thuộc trường hợp “Phạm tội chưa đạt”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 25/11/2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Bị cáo cố ý thực hiện hành vi nhằm tước đoạt tính mạng của bị hại, bị hại bị tổn hại sức khỏe với tỷ lệ là 100%.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, Tòa án phải xác định là hậu quả chết người chưa xảy ra, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người” thuộc trường hợp “Phạm tội chưa đạt”.
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 45/2021/AL tại: https://luat90.com/xac-dinh-bi-cao-pham-toi-giet-nguoi-thuoc-truong-hop-pham-toi-chua-dat-an-le-so-45-2021-al/
Án lệ số 46/2021/AL – Xác định tình tiết định khung hình phạt “Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách nhiệm giáo dục” trong tội “Dâm ô đối với trẻ em”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 25/11/2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Bị cáo là giáo viên nơi bị hại là trẻ em theo học, không trực tiếp giảng dạy bị hại, có hành vi dâm ô đối với bị hại.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, Tòa án phải xác định bị cáo phạm tội “Dâm ô đối với trẻ em” theo điểm c khoản 2 Điều 116 Bộ luật Hình sự năm 1999 với tình tiết định khung hình phạt “Đối với trẻ em mà người phạm tội có trách nhiệm giáo dục” (tương ứng điểm d khoản 2 Điều 146 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội “Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi” với tình tiết định khung hình phạt “Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm giáo dục”).
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 46/2021/AL tại: https://luat90.com/xac-dinh-tinh-tiet-dinh-khung-hinh-phat-doi-voi-tre-em-ma-nguoi-pham-toi-co-trach-nhiem-giao-duc-trong-toi-dam-o-doi-voi-tre-em-an-le-so-46-2021-al/
Án lệ số 47/2021/AL – Xác định tội danh trong trường hợp bị cáo dùng hung khí nguy hiểm đâm vào vùng trọng yếu của cơ thể bị hại
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 25/11/2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Bị cáo dùng dao là hung khí nguy hiểm đâm vào vùng bụng của bị hại là vùng trọng yếu của cơ thể con người. Bị hại không chết là ngoài ý muốn chủ quan của bị cáo.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, Tòa án phải xác định bị cáo chịu trách nhiệm hình sự về tội “Giết người”.
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 47/2021/AL tại: https://luat90.com/xac-dinh-toi-danh-trong-truong-hop-bi-cao-dung-hung-khi-nguy-hiem-dam-vao-vung-trong-yeu-cua-co-the-bi-hai-an-le-so-47-2021-al/
Án lệ số 48/2021/AL – Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự “nộp lại tiền thu lợi bất chính”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thông qua ngày 25/11/2021 và được công bố theo Quyết định số 594/QĐ-CA ngày 31/12/2021 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
– Tình huống án lệ:
Bị can, bị cáo nộp lại tiền thu lợi bất chính từ hành vi phạm tội.
– Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, Tòa án phải xác định bị cáo được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo khoản 2 Điều 46 Bộ luật Hình sự năm 1999 (tương ứng với khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Xem chi tiết toàn bộ án lệ số 48/2021/AL tại: https://luat90.com/tinh-tiet-giam-nhe-trach-nhiem-hinh-su-nop-lai-tien-thu-loi-bat-chinh-an-le-so-48-2021-al/
***********************************************************************************
Xem toàn bộ án lệ hình sự đã công bố
https://luat90.com/chuyen-muc/an-le/an-le-hinh-su/
Xem toàn bộ án lệ dân sự đã công bố
https://luat90.com/chuyen-muc/an-le/an-le-dan-su-an-le/
Xem toàn bộ án lệ hành chính đã công bố
https://luat90.com/chuyen-muc/an-le/an-le-hanh-chinh/
Bạn cần tư vấn? Đừng ngần ngại liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ.
