Căn cứ phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng

Căn cứ phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng là những cơ sở pháp lý và thực tế mà từ đó, nghĩa vụ cấp dưỡng của một cá nhân đối với người khác được xác lập.

Nghĩa vụ cấp dưỡng là gì?

Nghĩa vụ cấp dưỡng là một trách nhiệm pháp lý mà một cá nhân phải thực hiện nhằm đóng góp tài chính hoặc tài sản khác để đáp ứng các nhu cầu thiết yếu của một người khác mà họ có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng. Nghĩa vụ này thường phát sinh khi người được cấp dưỡng không có khả năng tự nuôi sống bản thân, chẳng hạn như trẻ em chưa thành niên, người đã thành niên nhưng không có khả năng lao động, hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định của pháp luật.

Căn cứ phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng

Căn cứ phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng được xác định dựa trên quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng giữa các thành viên trong gia đình. Nghĩa vụ này thường phát sinh khi một bên không có khả năng tự nuôi sống bản thân, chẳng hạn như trẻ em chưa thành niên, người già yếu, hoặc người gặp khó khăn về tài chính. Ngoài ra, quyết định của tòa án hoặc thỏa thuận giữa các bên cũng có thể làm phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng. Đây là một trách nhiệm pháp lý quan trọng, đảm bảo quyền lợi cho những người cần được hỗ trợ trong gia đình.

Điều kiện phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng

Nghĩa vụ cấp dưỡng là một trách nhiệm pháp lý quan trọng được quy định rõ ràng trong Luật Hôn nhân và Gia đình (HN&GĐ) năm 2014, nhằm đảm bảo quyền lợi và nhu cầu thiết yếu của các thành viên trong gia đình, đặc biệt là những người cần được bảo vệ và hỗ trợ. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng; điều này chỉ xảy ra khi thỏa mãn các điều kiện pháp lý nhất định. Cụ thể, điều kiện phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng được xác định dựa trên các yếu tố sau:

1/ Quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng

Nghĩa vụ cấp dưỡng chỉ phát sinh giữa các chủ thể có mối quan hệ pháp lý cụ thể, bao gồm:

• Quan hệ hôn nhân: Nghĩa vụ cấp dưỡng có thể phát sinh giữa vợ và chồng, đặc biệt là trong trường hợp ly hôn khi một bên rơi vào tình trạng khó khăn, túng thiếu, và có yêu cầu cấp dưỡng.

• Quan hệ huyết thống: Nghĩa vụ cấp dưỡng thường tồn tại giữa cha mẹ và con, giữa ông bà và cháu, hoặc giữa anh chị em ruột với nhau.

• Quan hệ nuôi dưỡng: Nghĩa vụ cấp dưỡng cũng phát sinh từ quan hệ nuôi dưỡng, chẳng hạn như giữa người nuôi dưỡng và người được nuôi dưỡng khi họ không sống chung với nhau và người được nuôi dưỡng rơi vào hoàn cảnh khó khăn.

2/ Người cấp dưỡng và người được cấp dưỡng không sống chung với nhau

Một trong những điều kiện quan trọng để phát sinh nghĩa vụ cấp dưỡng là khi người cấp dưỡng và người được cấp dưỡng không sống chung với nhau. Điều này thường xảy ra trong các trường hợp sau:

• Sau khi ly hôn: Khi vợ chồng ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con để đảm bảo cuộc sống và quyền lợi của con sau ly hôn.

• Người không trực tiếp chăm sóc: Trường hợp cha mẹ hoặc người có trách nhiệm chăm sóc không trực tiếp nuôi dưỡng con hoặc người thân, họ vẫn có nghĩa vụ cấp dưỡng nhằm đảm bảo quyền lợi của người được cấp dưỡng.

3/ Người được cấp dưỡng không có khả năng tự nuôi sống bản thân

Nghĩa vụ cấp dưỡng chỉ phát sinh khi người được cấp dưỡng thuộc một trong các trường hợp sau:

• Người chưa thành niên: Cha mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa đủ 18 tuổi hoặc chưa thành niên theo quy định tại Điều 21 Bộ luật Dân sự năm 2015.

• Người đã thành niên nhưng không có khả năng lao động: Đối với những người đã thành niên nhưng không có khả năng lao động (do già yếu, khuyết tật, bệnh tật, hoặc mất năng lực hành vi dân sự) và không có tài sản để tự nuôi mình, nghĩa vụ cấp dưỡng của cha mẹ vẫn phát sinh.

• Người gặp khó khăn, túng thiếu: Nghĩa vụ cấp dưỡng cũng được đặt ra khi người được cấp dưỡng rơi vào hoàn cảnh khó khăn, túng thiếu, không có đủ tài sản hoặc thu nhập để tự nuôi sống bản thân.

4/ Quan hệ nuôi dưỡng không được thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ

Quan hệ cấp dưỡng là một quan hệ phái sinh, nghĩa là nó chỉ phát sinh khi quan hệ nuôi dưỡng không được thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ. Điều này có nghĩa là nghĩa vụ cấp dưỡng chỉ được đặt ra khi người có trách nhiệm nuôi dưỡng không thực hiện nghĩa vụ của mình hoặc khi người cần được nuôi dưỡng không nhận đủ sự hỗ trợ cần thiết.

Trong thực tế, điều này có thể xảy ra trong các trường hợp sau:

• Người nuôi dưỡng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng: Khi cha mẹ hoặc người có trách nhiệm nuôi dưỡng không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ chăm sóc và nuôi dưỡng con cái hoặc người thân.

• Người được nuôi dưỡng không có khả năng tự nuôi mình: Nghĩa vụ cấp dưỡng sẽ phát sinh khi người được nuôi dưỡng không có khả năng tự nuôi sống bản thân và cần sự hỗ trợ tài chính từ người có trách nhiệm.

5/ Yếu tố tài sản và khả năng tài chính

Yếu tố tài sản và khả năng tài chính của người có nghĩa vụ cấp dưỡng cũng là điều kiện quan trọng để xác định nghĩa vụ cấp dưỡng. Khi xét đến việc cấp dưỡng, tòa án sẽ cân nhắc khả năng tài chính của người có nghĩa vụ cấp dưỡng, bao gồm thu nhập, tài sản, và các nghĩa vụ tài chính khác của họ. Nếu người có nghĩa vụ cấp dưỡng rơi vào tình trạng khó khăn về tài chính, nghĩa vụ cấp dưỡng có thể không thực hiện được mặc dù nghĩa vụ này vẫn tồn tại về mặt pháp lý.

Liên hệ ngay với Chúng tôi:

CÔNG TY LUẬT TNHH DCNH LAW

Địa chỉ: 38B Trần Nhật Duật, phường Phước Hoà, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà

Điện thoại: 0343320223 – 0974278893

Email: [email protected]