Thời hiệu khởi kiện tranh chấp đất đai

Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà tổ chức, cá nhân được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện. Vậy thời hiệu khởi kiện trong trường hợp tranh chấp đất đai là bao lâu?

Tranh chấp đất đai phát sinh trước ngày 01/01/2017

Theo quy định tại Điều 2 Nghị quyết số 103/2015/QH13 ngày 25/11/2015 của Quốc hội về việc thi hành Bộ luật Dân sự năm 2015 thì đối với các tranh chấp, yêu cầu về dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động phát sinh trước ngày 01/01/2017 thì áp dụng quy định về thời hiệu tại Điều 159 và điểm h khoản 1 Điều 192 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2004, sửa đổi bổ sung năm 2011: “Tranh chấp về quyền sở hữu tài sản, tranh chấp về đòi lại tài sản do người khác quản lý, chiếm hữu; tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện”. Do đó, đối với loại tranh chấp này pháp luật quy định không áp dụng thời hiệu khởi kiện.

Tranh chấp đất đai phát sinh từ ngày 01/01/2017

Ngày 01/01/2017 là ngày Bộ luật Dân sự năm 2015 có hiệu lực thi hành. Theo quy định tại khoản 3 Điều 155 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì thời hiệu khởi kiện không áp dụng đối với tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai. Tuy nhiên, tranh chấp về quyền sử dụng đất không áp dụng thời hiệu khởi kiện trong trường hợp này được hiểu là tranh chấp ai có quyền sử dụng đất và nhà ở gắn liền với đất.

Theo quy định của Điều 429 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.

Theo quy định tại Điều 623 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu Tòa án xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế. Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản do người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Tuy nhiên, để tránh việc đương sự lạm dụng quy định về thời hiệu khởi kiện thì nếu đương sự có yêu cầu áp dụng thời hiệu khởi kiện thì phải yêu cầu trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định về giải quyết vụ án dân sự. Điểm mới của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 so với Bộ luật Tố tụng dân sự trước đây là Tòa án chỉ áp dụng thời hiệu khởi kiện khi một trong các bên đương sự có yêu cầu áp dụng.